بررسی عوامل موثر در پتانسیل‌یابی منابع آب سازندهای سخت، مطالعه ‏موردی: منطقه کارستی لار

اطلاع از اهمیت سلسله مراتبی عوامل موثر در توزیع مکانی چشمه­‌ها، به­‌عنوان نقطه خروجی منابع آب زیرزمینی در یک حوزه آبخیز، برای توسعه برنامه مدیریت کیفی و کمی منابع آب ضرورت دارد. در این راستا می­‌توان از تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و ابزار پشتیبانی تصمیم­‌گیری به­‌منظور تعیین اهمیت سلسله مراتبی عوامل موثر در ایجاد چشمه­‌ها و پهنه­‌بندی مناطق مستعد توسعه منابع آب استفاده کرد. در این پژوهش به­‌منظور تعیین سلسله مراتب اولویت عناصر ساختاری در توسعه منابع آب در یک منطقه کارستی، ابتدا با بررسی مطالعات انجام گرفته در این زمینه، پارامتر­های موثر در ایجاد چشمه‌­ها شامل، لایه­‌های اطلاعاتی شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از شبکه هیدروگرافی، فاصله از خطواره‌­های ساختمانی، فاصله از عناصر ­تکتونیکی، فاصله از کنتاکت آهکی و لیتولوژی انتخاب شد. سپس لایه‌­های مربوط به هر کدام از این پارامتر­ها در محیط GIS و با استفاده از نرم‌افزار ILWIS تهیه و هر لایه به­‌طور جداگانه با لایه توزیع مکانی چشمه‌­ها قطع داده شد. سپس ارجحیت زیرطبقه­‌های هر لایه نسبت به همدیگر با لحاظ فراوانی وقوع چشمه­‌ها تعیین و در نهایت با ­استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، عوامل موثر در رخداد این پدیده در محیط نرم‌افزار Expert Choice وارد و وزن هر یک از عوامل محاسبه شد. نتایج نشان داد که لایه لیتولوژی بالاترین وزن را به خود اختصاص داده و زیر­لایه کربناته به تنهایی 54 درصد از وزن این لایه را تشکیل داده است. لایه­‌های بعدی به‌­ترتیب اهمیت، شامل، لایه شیب و طبقات­ ارتفاعی، لایه­ فاصله از عناصر ساختاری، خطواره­‌ها، کنتاکت آهکی و شبکه آبراهه‌­ای، هستند. نقشه پتانسیل­‌یابی تهیه شده به این روش تطابق 76 درصدی با موقعیت مکانی چشمه‌­های منطقه مورد پژوهش دارد.